"Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen is een van de topprioriteiten", staat te lezen in het in het nieuwe Vlaamse regeerakkoord. Bekijk hier welke maatregelen de regering neemt en wat ze betekenen voor jouw plannen om een woning te kopen, (ver)bouwen of huren.
Versoepeling renovatieplicht en lagere registratierechten: dit verandert als je een woning wil kopen, (ver)bouwen of huren
Kopen
De regering wil een woning kopen op korte termijn goedkoper maken. "We moeten eigenaarschap koesteren en toegankelijk houden voor toekomstige generaties. Een eigen woning is een sterke verzekering tegen armoede", klinkt het in het regeerakkoord.
Maakt verlaging woningen goedkoper of net duurder?
Vanaf 1 januari 2025 zakken daarom de registratierechten van 3 naar 2 procent. Dat is een belasting die je betaalt bij het registreren van een akte, bijvoorbeeld bij de aankoop van een woning. Het nieuwe tarief van 2 procent geldt enkel als het om de enige woning gaat die de koper bezit en hij of zij er zelf in gaat wonen. Als je al een of meerder woningen hebt kan je dus geen gebruik van maken van het lagere tarief.
Voor beroepsverkopers – mensen die huizen opkopen, verbouwen en opnieuw verkopen - wordt het tarief opgetrokken van 4 naar 6 procent.
Hoeveel scheelt dat procentje op de totale aankoopprijs? De mediaanprijs voor een huis in Vlaanderen verkocht in 2023 was 328.800 euro. Aan het nieuwe tarief van 2 procent zou je 6.576 euro aan registratierechten betalen, bijna 3.300 euro minder dan nu.
Het blijft afwachten wat het effect zal zijn op de woningprijzen op lange termijn. Onderzoek van de Nationale Bank wees uit dat de vorige verlaging enkele jaren geleden – van 6 naar 3 procent - de woningprijzen gemiddeld deed stijgen met 3 procent.
Voordeliger lenen
De regering wil mensen met een beperkte middelen verder ondersteunen in de zoektocht naar een eigen woning. Ze zullen daarom extra investeren in de Vlaamse woonwaarborg en de Vlaamse woonlening. Dat zijn manieren om voordeliger te lenen dan een klassieke lening bij de bank.
De berekening van de rente bij de Vlaamse woonlening gebeurt bijvoorbeeld op basis van inkomen en gezinstoestand. Het is wachten op de volledige begroting om te zien hoeveel de regering precies extra uittrekt voor de woonleningen.
(Ver)bouwen
De Vlaamse regering zegt in het regeerakkoord stap voor de stap de klimaatinspanningen te willen opdrijven. Toch versoepelt ze de geldende renovatieplicht.
Die plicht ging begin 2023 in. Al wie een energieverslindend huis of appartement koopt met een EPC-score van label E of F moet binnen de 5 jaar verbouwen tot label D of beter. De verplichte verbouwing blijft van kracht, maar kopers krijgen nu 6 jaar.
Belangrijker is dat de regering heeft beslist dat verdere verstrengingen niet doorgaan. De regels zouden de komende jaren alsmaar strikter worden. Vanaf 2028 zou label C verplicht zijn, in 2035 label B, tot uiteindelijk in 2045 elke woning in Vlaanderen label A zou hebben. Dat verstrengingspad is volledig afgeschaft.
Experts vrezen dat huizen nu slechts oppervlakkig verbouwd zullen worden en dus minder energiezuinig zullen zijn. Zonder de verplichting op lange termijn naar een strenger label zullen veel Vlamingen zich beperken tot label D, denken ze.
Duurzaam verbouwen stimuleren in plaats van verplichten
De partijen hopen dat burgers gebruik zullen maken van de al bestaande Mijn VerbouwPremie en Mijn VerbouwLening om toch ingrijpender te renoveren dan de overheid verwacht. De regering bekijkt of het "binnen de budgettaire mogelijkheden" past om de rente bij zo’n voordelige lening volledig te laten wegvallen voor de laagste inkomens.
In het regeerakkoord is ook sprake van het uitrollen van "collectieve renovatieprogramma’s". Via groepsaankopen zou de overheid zo gelijktijdig veel woningen in dezelfde buurt met label E en F financieel willen helpen renoveren. Hoe dat er precies moet uitzien is nog niet duidelijk.
Via een zogenoemde taxshift hoopt de regering energiezuinig (ver)bouwen bijkomend te stimuleren. Via een hervorming van de belastingen wil de regering elektriciteit goedkoper maken ten koste van fossiele brandstoffen. Nu zijn die laatste nog veel goedkoper, waardoor het bijvoorbeeld niet altijd financieel interessant is om een warmtepomp te installeren. Daar wil de regering verandering in brengen.
Huren
1 op de 4 Vlamingen huurt een woning. Het overgrote deel daarvan doet dat op de private huurmarkt. In het regeerakkoord benadrukt de regering de ambitie om "het aanbod aan kwaliteitsvolle en betaalbare huurwoningen op de huurmarkt te verruimen".
Hoe dat precies zal gebeuren blijft vaag. De regering wil het systeem van budgethuur verder uitrollen. Op die manier kunnen mensen die een laag inkomen hebben, maar niet in aanmerking komen voor een sociale woning, toch onder de markthuurprijs huren.
Bij de huurwaarborglening, voor wie de waarborg niet uit eigen zak kan betalen, wordt de terugbetalingstermijn verlengd van 24 naar 36 maanden.
Mensen die huren zijn voor hun energiefactuur voor een stuk afhankelijk van de ambitie van de verhuurder om de woning energiezuinig te maken. Daarom mogen die de huurprijs niet meer indexeren vanaf 2028 als ze niet aan bepaalde EPC-eisen voldoen. Op die manier wil de regering verhuurders stimuleren om te verbouwen.
Voor mensen zonder wettige verblijfspapieren wordt huren op de private huurmarkt onmogelijk. De regering zal de wet aanpassen, zodat bij het afsluiten van een nieuw huurcontract de vermelding van de individuele kenmerken van een verblijfsdocument verplicht wordt. Minister-president Matthias Diependaele had eerder al het plan om die regel in te voeren, maar wordt nu ook effectief ingevoerd.
Sociale woningen: extra budget en extra voorwaarden
De Vlaamse regering belooft fors te investeren in sociale woningen. De komende jaren staat er 6 miljard euro aan leningen voor sociale woningen klaar. De vraag is maar of daarmee de wachtlijst van bijna 180.000 kandidaten ingekort geraakt. Geld was de afgelopen jaren niet het probleem. Integendeel, het budget geraakte niet besteed omdat het moeilijk is om woningen gebouwd te krijgen.
Of de wachtlijst komende jaren krimpt, valt af te wachten. De lijst met voorwaarden om een sociale woning te krijgen wordt alleszins niet korter. Het vereiste taalniveau Nederlands wordt verhoogd en huurders moeten een werkbereidheidstoets doen bij de VDAB. Sociale huurders met arbeidspotentieel die weigeren te werken, zien na 2 jaar hun huurprijs stijgen tot het bedrag dat iemand met een minimuminkomen uit arbeid in dezelfde situatie betaalt. Mensen die al werken krijgen voorrang op de wachtlijst.